Project: Amsterdam Living Lab

Dit project (2018-2021) is gericht op het beter begrijpen en waar mogelijk verbeteren van de crisis-communicatie en het crisismanagement van de gemeente Amsterdam en de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland.

Uitvoerders: Kees Boersma (project leider) and Joris Rijbroek (ISR), Rinske Berg, Petra Ardai (onafhankelijk theatermaakster en scenario schrijfster) in nauwe samenwerking (co-creatie) met de gemeente Amsterdam en de Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland.

Bij een crisissituatie speelt het openbaar bestuur een belangrijke rol in het aansturen en coördineren van rampenbestrijdingsorganisaties, informatievoorziening, communicatie en bevolkingszorg. De grootstedelijke context van Amsterdam brengt op deze gebieden specifieke uitdagingen met zich mee. Vitale infrastructuren zoals verkeer en vervoer, drinkwatervoorziening, energie, de financiële sector, telecommunicatie en de gezondheidszorg zijn onderling verknoopt en het uitvallen ervan heeft grote gevolgen voor het functioneren van de stad. De huidige situatie is complex: van tevoren is niet precies duidelijk wat de kenmerken zijn van de crisis, hoe groot de impact ervan precies is, hoe lang de crisis duurt, welke (professionele en niet-professionele) partijen betrokken zijn bij de bestrijding ervan, en wie precies waarvoor verantwoordelijk. Vanwege veranderingen in de samenleving, de toegenomen complexiteit en ervaringen uit het verleden is onderzoek nodig naar nieuwe vormen / instrumenten van crisismanagement. De stad moet nieuwe vormen van crisismanagement (operatie), governance (bestuur) en communicatie benaderingen verkennen.

Dit project beschouwt crisismanagement en governance vanuit het perspectief van de netwerksamenleving en gaat op zoek naar bouwstenen voor de nieuwe benaderingen. Samenwerkingsverbanden, contacten, consortia en netwerken tussen burgers, communities, private en publieke organisaties zijn dynamisch. De inzet van dynamische netwerken is medebepalend voor het succes (en falen) van crisismanagement door de overheid, organisaties, groepen en burgers. Als de sociale netwerken goed worden benut, kan de stad uiteindelijk op een meer weerbare, resilient wijze omgaan met crisis.

Resilience is de capaciteit van netwerken of gemeenschappen om bestand te zijn tegen crisissituaties en om vervolgens daarvan met nagenoeg geen externe hulp te herstellen. Resilience is niet louter reactief. Het zijn juist de ontwrichtende gebeurtenissen of voorvallen waardoor voor een groep, organisatie of samenleving veranderingen mogelijk blijken die daarvoor onmogelijk leken.

Het Amsterdam Living Lab onderzoekt het crisismanagement tijdens actuele crisissituaties en in retrospectief, samen met rampenbestrijdingsorganisaties, (lokale) overheden en burgerinitiatieven. De gekozen methodologie voor de Amsterdam Living Lab laat zich het beste omschrijven door action research. Uitgangspunt daarbij is dat de vertaalslag van onderzoek en wetenschappelijk inzichten naar de Amsterdamse crisiscommunicatie en -beheersing (en vice) versa geen lineair proces is. De impact van het onderzoek ligt in coproductie: nieuwe relevante onderzoeksvragen komen tot stand, de kennis-producten (theoretisch, conceptueel, methoden, good practices) worden vertaald naar concrete werkpraktijken en vervolgens in-actie onderzocht.

Boersma, K., Berg, R., Rijbroek, J., Ardai, P., Azarhoosh, F., Forozesh, F., … & Bos, J. (2022). Exploring the potential of local stakeholders’ involvement in crisis management. The living lab approach in a case study from amsterdam. International Journal of Disaster Risk Reduction, 79, 103179.